WSJ: Bước đường cùng, Facebook có thể sẽ phải bán mình cho đối thủ

Một thời gian ngắn trước đây, Facebook vẫn đang trong giai đoạn thăng hoa với quảng cáo số là cỗ máy kiếm tiền nhiều công ty ao ước. Cho tới tháng 9 năm ngoái, định giá của công ty này vẫn chạm mốc 1 tỷ USD. Thế nhưng, hiện tại, Meta Platforms, công ty mẹ của Facebook, đang ngập trong khó khăn.

 Meta sẽ chi 10 tỷ USD mỗi năm cho hoạt động nghiên cứu – phát triển metaverse. (Ảnh: Reuters).

Thực tế, giá cổ phiếu của nhiều công ty công nghệ đều đi xuống thời gian trở lại đây. Tuy nhiên, những “cỗ máy lợi nhuận” của Apple, Microsoft, Google và Amazon đều cho thấy họ sẽ có thể xử lý được các thách thức về kinh tế, điều hành các thách thức khác.

Trong khi đó, Meta đang bị đe doạ thực sự trong ngắn hạn với một số yếu tố có thể làm ảnh hưởng đến tầm ảnh hưởng và doanh thu. Đầu tiên là các quy định mới đến từ Uỷ ban Thương mại Liên bang và Quốc hội. Tiếp sau đó là các ảnh hưởng cho mô hình kinh doanh quảng cáo đến từ thay đổi chính sách riêng tư của Apple và triển vọng của việc Google cũng sẽ làm điều tương tự trên Android. Thứ ba, không thể không nhắc đến sự nổi lên của TikTok.  Bên cạnh đó, Meta cũng đang chi đậm cho chiến lược tiếp theo của hãng mang tên metaverse. Mỗi năm, Meta đang lên kế hoạch đầu tư 10 tỷ USD vào hoạt động nghiên cứu – phát triển.

Dĩ nhiên, các đối thủ của Meta cũng đang có những khó khăn nhất định, ví dụ, Google đang phải đối diện với áp lực từ các nhà điều hành thậm chí còn lớn hơn cả Facebook. Dù vậy, không có công ty nào ở quy mô như Meta phải xử lý nhiều vấn đề đến thế vào cùng một thời điểm.

Lúc này câu hỏi đặt ra là tương lai của Meta sẽ ra sao?

Trong một tình huống tiêu cực, Meta có thể tiếp tục để mất người dùng và doanh thu, còn tham vọng metaverse thì thất bại. Lúc này, Meta có thể sẽ bị một đối thủ thâu tóm. Ở chiều ngược lại, Meta thành công với metaverse là tìm ra một cách mới để kiếm doanh thu mà không phụ thuộc chính vào quảng cáo.

Bức tranh u ám hiện tại

Trước khi nhìn về tương lai của Meta, hãy cùng điểm lại một số tình hình thực tế của công ty vào thời điểm hiện tại. Đáng tiếc, đây là một bức tranh không hề tươi sáng.

Năm ngoái, Apple tung động thái hạn chế cách dữ liệu smartphone được dùng cho mục đích quảng cáo khiến mảng kinh doanh quảng cáo số của Meta chao đảo. Meta báo cáo tăng trưởng doanh thu trong quý I đạt mức thấp nhất kể từ khi thực hiện IPO vào năm 2012. Meta ước tính thay đổi của Apple khiến hãng này mất 10 tỷ USD doanh thu vào năm 2022.

Tăng trưởng lượng người dùng cho các ứng dụng của Meta cũng gần như đi ngang và lượng người dùng hoạt động hàng ngày của Facebook thậm chí giảm vào quý IV/2021. David Wehner, giám đốc tài chính Facebook, nói rằng giai đoạn tăng trưởng người dùng cho Facebook có thể qua và lượng người dùng sẽ dao động trong khoảng 2 tỷ từ quý này sang quý khác.

Tình hình kinh doanh u ám khiến giá cổ phiếu của Meta giảm hơn một nửa trong 9 tháng trở lại đây, mức giảm lớn hơn mức giảm chung của cổ phiếu ngành công nghệ.

Điều đáng nói là có nhiều bằng chứng cho thấy những áp lực sẽ còn tiếp tục tăng lên.

Google cho biết hãng này sẽ tung ra thay đổi về bảo mật và riêng tư tương tự như Apple trên Android, hệ điều hành đang vận hành 3/4 điện thoại thông minh trên thế giới. Trong khi đó, TikTok đang lấy đi nhóm người dùng trẻ của Facebook. Năm 2020, TikTok vượt Facebook ở tiêu chí thời lượng người dùng sử dụng ứng dụng mỗi ngày, theo App Annie. Cùng thời điểm, TikTok trở thành ứng dụng được tải về nhiều nhất trên thế giới, theo Sensor Tower.

Với tất cả các mối đe doạ nói trên, tham vọng metaverse của Meta cũng không thể hoàn thành trong thời gian ngắn tới. Mark Zuckerberg thừa nhận dự án metaverse có thể sẽ gây lỗ trong vòng 5 năm tới và một số công nghệ cần để hiện thực hoá tham vọng của Meta có thể cần 10 đến 15 năm để xuất hiện.

Tạo ra các thiết bị đeo thực tế ảo (AR) hay thực tế mô phỏng (VR) mà người dùng cảm thấy thoải mái khi dùng cần nhiều thời gian. “Đây là vấn đề khó mà ngành công nghiệp của chúng ta đã giải quyết trong 60 năm”, Andrew Bosworth, giám đốc công nghệ Meta, chia sẻ.

Tương lai bất định

Nằm trong nỗ lực tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng, mới đây, Meta phân phối đội ngũ kỹ sư AI sang nhóm sản phẩm thay vì tập trung họ ở bộ phận nghiên cứu. Mặc dù AI quan trọng với nhiều hoạt động của Meta, khả năng quảng cáo trúng đích là một phần trong số đó. Khả năng quảng cáo trúng đích của Meta không chỉ phụ thuộc vào lượng dữ liệu nó có thể thu thập mà cả khả năng dùng AI để ghép cặp người dùng với những người dùng khác có đặc điểm tương tự.

Một nỗ lực khác của Meta là khuyến khích các nhà quảng cáo phát triển cửa hàng ngay trong Instagram và Facebook. Điều này có thể giúp Meta thu thập dữ liệu mà AI cần để quảng cáo vào “chốt sale”, đổi lại cho các lượng dữ liệu mất mát do thay đổi của Apple. Dù vậy, nỗ lực này vẫn mới chỉ ở giai đoạn đầu triển khai.

Việc đầu tư mạnh để phát triển các thiết bị AR/VR cũng là cơ hội để Meta có thêm dữ liệu về người dùng và thực hiện quảng cáo dựa trên đó, theo Amy Webb, một giáo sư tại Đại học Kinh doanh Stern. Bên cạnh đó, thiết bị này cũng không bị giới hạn bởi Google hay Apple. Với những dữ liệu hoàn toàn mới như ngôn ngữ hình thể, chuyển động cơ thể hay chuyển động mắt, Meta có thể hiển thị quảng cáo một cách tự nhiên và tinh tế hơn bao giờ hết.

“Ở metaverse, bạn sẽ không biết đâu là quảng cáo. Ở trong thế giới thực, quảng cáo ở trên quảng trường, bạn có thể chọn cách không để ý đến nó. Điều này không đúng ở metaverse, quảng cáo là một người qua đường, không nhất thiết phải là người thật, mà là một quảng cáo”, Philip Rosedale, người sáng lập Linden Lab, nói.

Dù vậy, ông Bosworth thừa nhận vẫn còn sớm để Meta xác định cách quảng cáo hoạt động trong metaverse.

Tương tự với lý do vì sao quảng cáo truyền hình lại hiệu quả đến vậy, các quảng cáo bao phủ người dùng và khiến người dùng tương tác với nó mà không hề chủ tâm có thể có tính hiệu quả cao hơn rấy nhiều. Bên cạnh đó, với các thiết bị AR/VR, Meta còn có thể có thêm các dữ liệu sâu hơn về người dùng như tình trạng sức khoẻ tinh thần để cung cấp cho các nhà quảng cáo, ông Rosedale nói thêm.

Bên cạnh quảng cáo, Meta cũng đang tìm các cách khác để kiếm tiền từ metaverse. Ví dụ, mới đây, Meta cho biết có thể thu phí các nhà sáng tạo nội dung lên tới 47,5% doanh thu từ bán các sản phẩm ảo. Một mảng khác cũng đang được quan tâm ở metaverse là bán đất ảo. Dù vậy, ở thời điểm hiện tại, Meta chưa quan tâm đến doanh thu từ hình thức kinh doanh này, ông Bosworth nói.

Ngay cả khi Apple chiến thắng trong cuộc đua cung cấp sản phẩm AR/VR ra thị trường, Meta vẫn có cơ hội kiếm tiền từ Meta. Tương tự như cách iPhone làm bàn đạp để Facebook ngày càng phổ biến, một thiết bị đeo AR/VR đến từ Apple có thể là cách tuyệt vời để một mạng xã hội metaverse tiếp cận được với người dùng và mạng xã hội này đến từ không ai khác mà chính là Meta.